Monumenten verduurzamen

een monument met een straat ervoor Monumenten, beschermd stads- of dorpsgezichten gaan al jaren mee en hebben historisch gezien een geheel eigen uitstraling en waarde. In die zin zijn het duurzame gebouwen en het behouden van de cultuurhistorische waarde is erg belangrijk. Het in stand houden van een monument is al maatwerk. Op het moment dat daar ook verduurzaming bij komt kijken is het essentieel dat je goed advies in wint.

Veelal wordt gedacht dat er een heleboel niet kan of mag bij het verduurzamen van een monument. Echter, in de praktijk zien we al vele voorbeelden van monumenten die in goed overleg met de gemeente en/of rijksoverheid zijn verduurzaamd. Sommige zijn zelfs al afgesloten van het aardgas of tot energieneutraal en nul op de meter niveau gerenoveerd. Op De Groene Menukaart zie je ruim zeventig maatregelen die kunnen worden toegepast in monumenten en beschermd stadsgezichten.

Welke maatregelen bij jouw monument of beschermd stads- of dorpsgezicht passen is maatwerk. Grote veranderingen in de woning qua isolatie, temperatuur en luchtvochtigheid kunnen grote invloed hebben. Daarom is het belangrijk dat je je laat adviseren door iemand met verstand van verduurzaming én behoud van de historische waarde van jouw pand.

Vanuit het Duurzaam Bouwloket kunnen wij je vrijblijvend op weg helpen met gratis advies en informatie omtrent het treffen van duurzaamheidsmaatregelen, doorverwijzing naar gespecialiseerde adviseurs en/of gecertificeerde uitvoerende bedrijven.

Vanuit het loket adviseren wij om altijd met de monumentenafdeling in jouw gemeente contact op te nemen om de randvoorwaarden inzake vergunningen door te spreken. Doe dit voordat je jouw plannen helemaal hebt uitgewerkt en zakelijke verplichtingen aangaat. De gemeente kan vervolgens aangeven wat de kansen zijn op een vergunning en eventueel adviseren hoe je die kans vergroot. Betrek een specialist met kennis van monumentale panden voor zowel het advies als de uitvoering.

Om jouw monument voor te bereiden op een aardgasloze toekomst hebben wij hieronder een aantal maatregelen op een rij gezet. We raden aan om deze ook in deze volgorde uit te voeren. Via de maatregelen kun je meer informatie terug vinden via de speciale factsheets die je kunt opvragen. Deze zijn in samenwerking met De Groene Grachten samengesteld. De Groene Grachten heeft jarenlange ervaring met het adviseren en begeleiden van eigenaren, van monumentale en historische panden, met het duurzaam verbeteren van hun woning.

Voor meer informatie over duurzame maatregelen voor een monument en beschermd stads- of dorpsgezicht kun je terecht op De Groene Menukaart.

Verkoop of verhuur van een beschermd stads- of dorpsgezicht geeft de verplichting een energielabel te hebben. Bij rijksmonumenten, provinciale en gemeentelijke monumenten geldt deze verplichting niet. Wel vragen sommige (milieu)subsidieverleners om het label als u bij hen aanklopt voor een financiële bijdrage.

Belangrijke aandachtspunten

Kleine maatregelen en bespaartips in je huis

In je monument kun je veelal al met kleine stappen mooie besparingen realiseren. Denk onder andere aan het toepassen van speciale radiatorfolies, leidingisolatie, waterbesparende voorzieningen in douche en toiletten, LED verlichting en het waterzijdig inregelen van de verwarmingsinstallatie. Maar ook aan ingrepen om de woning voor te bereiden op een aardgasloze woning als koken op inductie en voldoende groepen in de meterkastruimte.

Hoogwaardige isolatie

Zorg ervoor dat je je woning goed isoleert en begin qua prioriteit bij de vertrekken in de woning die je het meest verwarmd. Een belangrijk aandachtspunt is de toepassing van het type isolatiemateriaal en de juiste dikte. Het zou namelijk fantastisch zijn als je de isolatiewaarde op een dusdanig niveau brengt dat je monument in de toekomst geschikt is om te verwarmen met een constante en lage temperatuur verwarming. Het heeft tevens de voorkeur om te werken met dampopen materialen en/of reflecterende isolatiematerialen.

Goed ventileren

In historische gebouwen verloopt de ventilatie bijna altijd op natuurlijke wijze. Dit gebeurt door allerlei naden en kieren in de gevel, natuurlijke trek in schoorstenen of soms ook roosters in de gevel. Op het moment dat de woning goed en beter geïsoleerd wordt is het belangrijk aandacht te geven aan ventilatie zodat de luchtkwaliteit (luchtvochtigheid en Co2 gehalte) en temperatuur en vochtigheid van de constructie op een gezond niveau blijven voor u en uw monument.

Opwekking van eigen duurzame energie

Bij een monument, beschermd stads- of dorpsgezicht, is toepassing van zonne-energie niet altijd toegestaan. Daarom is het ook belangrijk om creatief te kijken naar de mogelijkheden en de panelen zoveel mogelijk uit het zicht te plaatsen en te integreren qua grootte, vorm en kleur. Om monumenten of beschermde panden esthetisch zoveel mogelijk te ontzien, adviseren wij ook te kijken naar de mogelijkheden op het erf, platte daken en/of bijgebouwen als schuurtjes in plaats van het hoofdgebouw zelf.

Op je eigen monument of beschermde pand loop je veelal tegen de beperking aan dat je niet al je eigen energie op je eigen dak kunt opwekken. Je bent altijd omgevingsvergunning plichtig bij het toepassen van zonnepanelen op een monument. Vanuit het loket helpen wij je graag verder om te kijken of er mogelijkheden zijn om te participeren in een zon of wind energie project bij jou in de omgeving zodat je toch in je eigen energiebehoefte kunt voorzien.

Duurzaam verwarmen en koelen

Veelal de laatste stap in het verduurzamen van je monument is de mogelijkheden bekijken voor een alternatieve en duurzame manier om je verwarming en warm water op te wekken in de woning. Het kan hier gaan om warmtepompen, houtpelletketels, infraroodverwarming en/of andere vormen van energie. Vaak dien je voorbereidende maatregelen te treffen in de woning op het gebied van isolatie, ventilatie en afgiftesysteem voor verwarming.