‘'Van passieve naar actieve zonne-energie'’

.

Toen Herwie en Louise Oortman medio jaren 80 hun woning in Losser lieten bouwen, zou het nog enkele jaren duren voordat in Nederland de eerste zonnepanelen op particuliere huizen werden geïnstalleerd. Vooruitlopend hierop maakte de vrijstaande woning aan het groenrijke laantje al wel maximaal gebruik van passieve zonne-energie. Door goed na te denken over de locatie en situering op de kavel is het huis zongericht gebouwd en daar profiteren de bewoners nog iedere dag van.

‘In de ontwerpfase van ons huis is veel aandacht besteed aan de plek en omvang van de raampartijen’, zegt Herwie. ‘Aan de noordoostzijde zitten geen ramen, aan de zuidwest juist wel, inclusief een grote glazen pui naar de tuin. Dit ontwerp zorgt ervoor dat er optimaal gebruik wordt gemaakt van de zon als verwarmingsbron. En dat merk je behoorlijk: in de woonkamer en open keuken is het altijd warmer dan aan de kant van de hal en de garage. Bij de bouw hebben we ook gekozen voor kwalitatief betere isolatie dan in de bouwschriften werd voorgeschreven. Destijds gold bijvoorbeeld een minimale isolatiedikte van 4 cm, wij kozen voor 8 cm isolatie waardoor een totale wanddikte ontstond van 32 cm. En zo zijn ook het dak en de vloer extra geïsoleerd. Als bouwkundig ingenieur weet ik maar al te goed dat de kosten van na-isolatie of andere aanpassingen achteraf altijd duurder uitpakken.’

Investeren in eigen woning

Vanwege de vooruitziende blik op het gebied van duurzaam bouwen, maakte Herwie zich tot enkele jaren terug weinig druk over hun energieverbruik. Evengoed werd ook hij getriggerd door de geopolitieke ontwikkelingen, de afhankelijkheid van Russisch gas en de problemen in Groningen.

‘Wij wonen vlak bij de Duitse grens. Het blijft dus merkwaardig dat we aan deze kant van de grens van het gas af moeten, terwijl het een paar kilometer verder juist wordt gezien als oplossing voor de vele oude stookolieketels die daar nog in gebruik zijn. In Nederland hebben we die transitie al eerder gemaakt toen in de jaren zestig het aardgas z’n intrede deed in alle huishoudens. Nu we opnieuw zo’n omschakeling moeten maken, vind ik het wel logisch dat wie het zich kan permitteren het voortouw neemt of in ieder geval meedoet. Spaargeld levert weinig op, dus waarom niet investeren in de eigen woning? Dat betaalt zich uiteindelijk terug in lagere energiekosten en een stijging van de woningwaarde.’

Geen halve maatregelen

In 2022 besloot Herwie als eerste stap naar ‘gasloos wonen’ door zonnepanelen aan te schaffen. De lokale installateur kwam aanvankelijk met een offerte voor 24 stuks, maar het werden er 41. ‘Net als bij de extra isolatie bij de bouw van het huis, ga ik ook nu niet voor halve maatregelen. We wonen op een prachtige plek met veel groen van grote bomen. Dat is fijn, maar ook van invloed op de opbrengst van zonnepanelen. Daarom hebben we het dak van de woning en het tuinhuis aan de zuid-, west- en oostkant vol laten leggen. Samen hebben ze een maximaal vermogen van ruim 16.400 Wp en in 2023 een gezamenlijke opbrengst van een dikke 10.000 kWh.’

Warmtepomp met bestaande radiatoren en vloerverwarming

De opbrengst van de zonnepanelen is ruim voldoende voor het reguliere stroomverbruik en een all electric warmtepomp van 8 kW inclusief 200 liter boilervat voor warm water. Deze volgde een half jaar later in februari 2023. ‘De Mitsubishi warmtepomp verwarmt het huis door middel van de vloerverwarming en de bestaande radiatoren’, zegt Herwie. ‘Dat gaat best. De pomp is afgesteld op een aanvoertemperatuur van 35° C. Dat is aanmerkelijk lager dan de gebruikelijke 60 tot 80° C voor een cv-installatie, maar dat is geen probleem. Het is bij ons altijd 21° C in huis, ook in de nacht. Verder koken we op inductie. Het gashaardje in de woonkamer is de enige reden dat we nog een gasaansluiting hebben. In de winter gaat deze af en toe aan als sfeerverwarming.’

Tip: denk aan de kwaliteit van je glas

In het afgelopen jaar is het thermopane glas op de begane grond vervangen door HR++. ‘Boven niet, want we hebben altijd een raam openstaan op de slaapkamers, ook als het vriest’, aldus Herwie. ‘Een tip die ik nog graag wil meegeven, is de volgende: via glas verlies je in de winter erg veel warmte. Zeker bij grote ramen of een pui. In de zomer zorgen ze voor passieve zonne-energie, maar als het koud is geldt het omgekeerde: je raakt veel warmte kwijt door dat glas. Daarom hebben wij naast het HR++ ook elektrisch bedienbare screens laten aanbrengen, die zowel in de zomer als de winter dienstdoen. Ben je nog niet toe aan het vervangen het huidige glas in je woning? Zorg dan in ieder geval voor zware gordijnen in de winter om de warmte binnen te houden. Dat scheelt aanmerkelijk.’