Interviewer: Carlinde Adriaanse

Piet Sippens en Roelien Vossers wonen tijdelijk in een huurhuis in Bloemendaal, in afwachting van de voltooiing van hun nieuwe duurzame huis aan de Lombar Petrilaan in Overveen. Op de vraag waarom ze een duurzame woning wilden bouwen, antwoordt Piet:

“Duurzaamheid is voor ons iets vanzelfsprekends, bij de aanschaf van dingen staan we stil bij de footprint. We kopen ook liever bij de groene winkel.”

“Toen we het huis kochten, hebben we eraan gedacht om het te verbouwen, dat is natuurlijk het eerste wat je moet doen vanuit duurzaamheid gedacht. Maar het huis was in dermate slechte staat dat dat geen optie bleek te zijn; het dak, de funderingen en al het houtwerk waren in zeer slechte staat; toen hebben we gekozen voor sloop.”

“De nieuwe woning die er komt, is vrijstaand en op een open perceel wat gunstig is voor de pv-panelen die we erop willen leggen. We hebben ons verdiept in groene bouwers. We hebben her en der ons licht op gestoken, maar hier in Nederland is de benadering toch nog erg dat adviseurs voornamelijk redeneren vanuit terugverdientijden. Dit vinden wij een versnipperde benadering en weinig fundamenteel.”

“Voor de hele bouwketen in Nederland geldt nog een grote onbekendheid met verduurzamen. Die bedrijven streven er vooral naar om met zo min mogelijk tijd, in heftige  concurrentie, opdrachten binnen te kunnen halen. Die setting biedt weinig stimulans om zich te verdiepen in duurzame materialen en technieken. Aannemers wordt lukraak om offertes gevraagd, mensen denken erg tijd- en kosten-gedreven en dat zou ook wel mogen veranderen.”

“In Duitsland is er veel meer ervaring met duurzame technieken en zijn installateurs en adviseurs er meer van doordrongen hoe belangrijk duurzaamheid is. Het is veel ‘normaler’ om duurzaam te bouwen. Zo ligt in Duitsland in een reguliere bouwmarkt een veelheid aan duurzame bouwmaterialen, bv. vloertegels van vulkaansteen waar je heel gemakkelijk vloerverwarmingsbuizen in kan leggen. Duurzame bouwmaterialen zijn daar al meer dan 10 jaar gebruikelijk, terwijl als je hier in Nederland met een aannemer over praat, dan kijken ze je vaak wat verwonderd aan: ze kennen de materialen niet en willen er vaak ook niet aan.”

Over het project Duurzaam Bloemendaal zegt hij het volgende:
“Ik vind het project Duurzaam Bloemendaal daarom een goed initiatief, omdat je dan gezamenlijk de informatie kunt gaan zoeken en uitvinden wat het meest geschikt is. Dat zal woningeigenaren veel tijd besparen.”

Hij vertelt dat ze na lang zoeken bij aannemer Groen en Wit uitkwamen:
“Dat is geen echt ‘groene aannemer’ maar wel iemand die er voor open staat en kennis wil nemen van de mogelijkheden van duurzame materialen. Het kennisniveau bij aannemers moet drastisch worden verhoogd, omdat dan ook van hen een impuls uitgaat om duurzame materialen te adviseren.”

Piet vertelt over hun woning die binnenkort afgebouwd gaat worden:
“We bouwen een woning na die oorspronkelijk gebouwd was van baksteen, staal en beton in Bauhaus stijl uit de jaren dertig. In het oorspronkelijk ontwerp was alles in staal en beton uitgevoerd, maar daarvan is de isolatiewaarde absoluut minimaal. Houtskeletbouw is een duurzame manier om een woning te bouwen. Dat is wat we nu doen. De woning bestaat straks voor meer dan driekwart uit biologische materialen. De betonnen kelderbak die er onder zit, is helaas niet duurzaam, maar daar was geen alternatief voor, behalve hergebruikt beton, maar dat moest in ons geval dan weer van ver komen en dat is niet ‘groen’. Het zou mooi zijn als je zou weten waar beton vrijkomt door sloop, zodat je dat in de buurt kunt verkrijgen voor hergebruik.”

Een uitkragend deel van het oorspronkelijke huis was in beton en staal opgezet. Vanwege de gebrekkige isolatiewaarde is dat vervangen door high-tech gelamineerd hout: aldus is een karakteristiek element hergebouwd op een wijze die voldoet aan moderne isolatie eisen.

Piet vertelt: “En alle hout en de gehele constructie is tot en met de lijm aan toe duurzaam samengesteld. Het gaat om een damp-open constructie waarvan men zegt dat dit aangenamer wonen is dan in een dichte betonnen schil. De houtskeletbouw wordt afgewerkt met een houten laag die direct overstucbaar is met 100% kalk. Het damp-open systeem wordt afgewerkt met speciale verf.”

Carlinde vertelt over de isolerende verf die Urgenda aanbiedt op hun website. Piet kent die nog niet, maar gaat daar zeker naar kijken.

“We gebruiken verder binnen traditioneel gips en we hebben het huis geïsoleerd met houtwol. We gebruiken aardwarmte en de energie die daarvoor nodig is halen we uit PV-panelen waarmee circa 10.000 kWh wordt opgewekt voor de warmtepomp, ons gebruik en de auto. We gaan PV-panelen ombouwen tot PVT-panelen, zodat deze ook thermische energie opwekken. Een simpele, maar doeltreffende voorziening van de firma Energiedak die dat samen met Masters in Solar plaatst. Deze installateurs combineren dit als een van de weinigen! Het is een enorme zoektocht geweest om deze combinatie te vinden en het lijkt me dat de energieadviseurs hier een rol in kunnen spelen..”

“De ramen krijgen een 4 mm breder kozijn vergeleken met de jaren 30. Ertussen zit een keramisch materiaal dat voor extra isolatiewaarde zorgt. Voor de energieopslag gaan wij met een zeezout batterij werken, nieuwe technologie die ontwikkeld is in Nederland.”

“Gaten boren voor de warmtepomp is ook in een jaar tijd veel goedkoper geworden. Dat heeft met de schaalvergroting te maken te hebben, bovendien is er nog rijkssubsidie te verkrijgen. Maar de subsidieregelingen hebben en hoog jojo-karakter: als het potje te snel op gaat, heeft de overheid de neiging een regeling af te schaffen. Succesvol verduurzamen is een kwestie van lange adem en voorspelbaar zijn in bevordering van duurzame gedrag.”

Piet vertelt over de bouwvergaderingen die ze op gezette tijden hadden met hun aannemer en zijn team:
“Wij waren eigenlijk onze eigen bouwbegeleider en tijdens de bouwvergaderingen werden we we regelmatig uitgelachen. Naarmate mensen ons langer kenden, werd dat minder. Maar de aannemer en installateur hebben na een maand toch de offerte weer aangepast naar hun eigen gewoontes: er werden materialen opgevoerd die ze altijd al gebruikten….

Het heeft even geduurd voordat ze begrepen dat we het echt anders wilden doen. Je wordt meewarig aangekeken, maar je moet met humor toch die stip op de horizon blijven nastreven en bewaken dat je inderdaad krijgt wat je wilt.”

Carlinde: “Het klinkt dat het best te doen is, maar dat je wel behoorlijk wat uithoudingsvermogen moet hebben!?”

“Het is enorm motiverend om te zien dat er duurzame oplossingen zijn voor allerlei toepassingen, die zich kunnen meten met bestaande materialen. Wat ook helpt, is dat we bankieren bij de Triodos-bank die willen adviseren en kennis op dit gebied actief willen bundelen. Triodos heeft ook heel lage rentetarieven voor groene gebouwen. Wat ook helpt, is dat er bij de Triodos-bank geen houding is van meewarigheid, maar juist betrokkenheid. Ze zeiden: ‘Wat goed dat jullie die ambitie hebben en die droom nastreven.’

Carlinde: “Je hebt heel veel ervaring en kennis opgedaan over duurzaam bouwen. Wat is je belangrijkste advies naar buren en dorpsgenoten?”

“Als mensen de offerte en het advies van een ‘groene aannemer’ leggen naast die van een traditionele aannemer, dan komen denk ik velen tot de conclusie dat het niet veel duurder is om duurzaam te bouwen/verbouwen. Het hoeft niet meer dan 10 tot 20% duurder te worden. Een groene aannemer heeft als het goed is al veel kennis over de mogelijkheden qua materiaalgebruik.”

“Mensen moeten zich ook niet laten afschrikken door een andere bouwwijze. Bv. houtskeletbouw is in Nederland niet erg gangbaar, maar wel in de VS en Canada. De kwaliteit is absoluut niet minder dan de traditionele bouwwijze. Het voordeel is dat het veel sneller gebouwd wordt dan met stenen metselen: ons huis kwam uit de fabriek en stond in zijn geheel in 7 werkdagen”

Carlinde: “Is er een rol voor de makelaar als het gaat om informeren over duurzaam verbouwen, denk je?”

Piet: “De makelaar zou zich kunnen verdiepen in wat er duurzaam kan en aspirantkopers daarop kunnen attenderen in plaats van de contactgegevens verstrekken van 2 of 3 bekende aannemers.”

Carlinde: “Misschien willen jullie mee doen aan de Duurzame Huizenroute?”

Piet: “Ja, op die manier willen wij graag de door ons opgebouwde kennis met anderen delen.
Je kunt mensen helpen tijd te besparen; wij hebben veel tijd besteed aan de keuze voor een warmtepomp. De pomp zelf en de rendementsverbeteringen zijn op zich niet zo heel interessant, maar wat wel heel relevant is, zijn bijvoorbeeld de resonantie en het geluid. Wij hebben - het stond in de specs verscholen - gelezen dat er veel verschillen zijn tussen apparaten als het gaat om geluidsoverlast. Daar bleek de installateur maar beperkt van op de hoogte.”

“Duurzame installaties en andere producten moeten een reëel alternatief zijn voor het bestaande: dus weliswaar duurzaam, maar ook comfortabel met niet te veel onderhoud en met een lange levensduur. En de mensen die dat verkopen en daarover adviseren zouden dat idealiter op een gebruikelijke manier moeten aanpakken, dus niet dogmatisch of met Indiase muziek aan en sfeerkaarsen, maar praktisch en kennis van zaken. Uiteindelijk is het niks bijzonders, groen bouwen. Als men dat aanvaardt, dan kan het hard gaan.”