In juli 2016 kochten Jacob Kin en zijn vrouw een typische Staphorster boerderij uit ongeveer 1850 in Rouveen. Ze wilden de boerderij gaan gebruiken als vakantieboerderij. Ze lieten de monumentale boerderij duurzaam verbouwen. De boerderij is inmiddels voorzien van geïsoleerde vloeren, een geheel geïsoleerd dak en geïsoleerde binnenmuren, achterzetramen, vloerwarming, een elektrische lucht-/water warmtepomp, en een warmte-terugwininstallatie.

Eigenaren van monumentale boerderijen die op zoek zijn naar mogelijkheden om hun pand duurzaam te verbouwen, kunnen de oplossing het beste eerst zoeken in isolatie. Hiermee valt de meeste winst te behalen.

Wat maakt deze boerderij zo bijzonder?

De boerderij is een rijksmonument gebouwd in +/- 1850 en tot 2010 in deze staat bewoond. "Toen we de boerderij kochten, was deze nog nooit verbouwd of gerenoveerd, waardoor alle karakteristieke elementen van de Staphorster boerderij nog aanwezig waren. Te denken valt aan een klein voorhuis met authentieke haarden, waarnaast ook de bedsteden zijn gesitueerd, met daarachter de deel, de stal voor het vee en de hooizolder. We hebben geprobeerd om zoveel mogelijk oude elementen te behouden. Alleen in de voormalige stal hebben we een slaapkamer en een badkamer gemaakt, en op de hooizolder hebben we twee slaapkamers plus een extra badkamer gecreëerd."

In welke staat was de boerderij?

"Omdat de boerderij in al die jaren niet was gerenoveerd, was de staat waarin de boerderij verkeerde toen we het kochten ronduit slecht. De gebinten waren op de vloer verrot waardoor de boerderij verzakt was. De oude muren moesten we op de vaste grond zetten. Daarnaast was er alleen een kraan/pomp aanwezig op de deel, en er was geen douche of toilet. We moesten authentieke delen eruit halen en terugplaatsen. Een deel van de muren is vernieuwd en de vloer is helemaal uitgegraven om riolering aan te leggen. Ook de rieten kap en (bijna) alle oude gebinten zijn verwijderd. Andere gave oude gebinten zijn teruggeplaatst. Aan de binnenkant zat de kap vol met roet van de kachel."

Wat hebben jullie gedaan om de boerderij duurzamer te maken en met welk doel?

“We zijn begonnen met het bijna geheel slopen van de woning en daarna herbouwen met veel isolatie. We hebben geïsoleerde vloeren, een geheel geïsoleerd dak en geïsoleerde binnenmuren tegen de oude buitenmuren geplaatst.  Omdat de boerderij een rijksmonument is, mochten we alleen enkelglas zetten. Wel hebben we uitneembare binnenramen geplaatst die luchtdicht afgesloten zijn voor een betere warmte- en geluidsisolatie. De boerderij is zo goed geïsoleerd, dat wanneer je in de winterperiode de verwarming uitschakelt, de temperatuur per dag met ongeveer 1°C naar beneden gaat.

We hebben gekozen voor vloerverwarming met lage water temperatuur. Het water hiervoor, en de boiler, worden verwarmd met een elektrische lucht/water warmtepomp. De woning is luchtdicht gebouwd en de ventilatielucht wordt verwarmd door de warmte-terugwininstallatie.Omdat er in deze woning nooit een gasaansluiting heeft gezeten, was de keuze voor de warmtepomp snel gemaakt. De woning heeft het gastijdperk overgeslagen: van Staphorster klaverblad kachel naar warmtepomp. Ook heeft iedere ruimte een thermostaat om zo efficiënt mogelijk met de temperatuur om te gaan.

Eigenaren van monumentale boerderijen die op zoek zijn naar mogelijkheden om hun pand duurzaam te verbouwen, kunnen de oplossing het beste eerst zoeken in isolatie. Hiermee valt de meeste winst te behalen. Overigens hoef je het verbouwen en energiezuinig maken van de woning niet allemaal zelf te bekostigen. De overheid heeft veel subsidiemogelijkheden, er zijn ook veel financieringsmogelijkheden speciaal voor monumenten. Wij konden daar ook goed gebruik van maken.”

Proces als positief ervaren

“Eigenlijk hebben we geen tegenslag gehad. We hebben het hele proces als positief ervaren. Samen met Het Oversticht (monumentenzorg) hebben we plannen uitgewerkt waarbij het een groot voordeel was dat we beiden hetzelfde wilden, namelijk alle monumentale items behouden. Ook hebben ze goede adviezen gegeven voor de provinciale subsidiemogelijkheden. Een voorwaarde van de provincie was dat we een bouwbegeleider inhuurden die toezicht hield  tijdens de verbouwing. Voor de administratie naar de provincie en het controleren of alles uitgevoerd wordt volgens de plannen en voorwaarden van Het Oversticht, is een bouwbegeleider zeer waardevol. Welke plannen je ook maakt, de aannemer en de timmermannen die de plannen moeten realiseren maken het verschil. Onze aannemer Jansen heeft hier laten zien dat ze heel goed monumenten kunnen restaureren.”

Kijk op de website van Vakantieboerderij An Diek voor meer foto’s.

Eigen monumentale boerderij duurzaam verbouwen?

Heb je vragen over het duurzaam verbouwen van jouw boerderij? De gemeente Staphorst werkt samen met De Groene Menukaart. Op website van De Groene Menukaart kan je informatie vinden over het verduurzamen van monumentale boerderijen. Doe bijvoorbeeld de Zelfscan Duurzaam Monument om te kijken welke maatregelen bij je boerderij passen. Meer over het verduurzamen van boerderijen, lees hier.