Sinds het voorjaar van 2015 zijn Jorrit en zijn vrouw eigenaar van een vrijstaande woning in Sint Pancras. Zij zijn bezig met een meerjarenproject om het huis energieneutraal te maken. Zij delen graag hun verhaal met u via hun blog. Bekijk de blog via https://kerkplein16energieneutraal.wordpress.com/2015/06/05/het-avontuur-begint/

Waarom heb je jouw woning gerenoveerd? Wat gaf de doorslag?

Vanuit een persoonlijke drijfveer ben ik aan de slag gegaan met dit project. Ik wil graag iets moois neerzetten. Ik zie het als een persoonlijke uitdaging om iets neer te zetten, waarbij het niet nodig is om gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Ik weet dat het kan en in plaats van er over te praten, wil ik graag een voorbeeld tonen voor anderen: niet lullen, maar poetsen. De techniek is inmiddels zo ver dat het mogelijk is om een energie neutrale woning neer te zetten, zonder dat je op het gebied van comfort iets hoeft in te leveren. Ik zie het zelfs zo dat het eerder comfort-verhogend kan werken.

Welke renovaties heb je gedaan/laten doen en waarom heb je voor deze specifieke maatregelen gekozen?

In de gehele woning hebben we vloerverwarming aangelegd (lage temperatuur verwarming). Dit wordt gevoed door een grond-water warmtepomp. Hiervoor zijn onder het pad twee bronnen geboord van 120 meter diep. Interessant feitje is dat het een 6,3 kW warmtepomp is. Dat is vrij klein voor een woning van 800 m3 inhoud en dat is de reden dat de woning erg goed geïsoleerd moet zijn. We hebben de vloer gerenoveerd naar een Rc-waarde van 5 middels een betonnen broodjesvloer. De gevel heeft een Rc-waarde van 8,2. Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van PIR-platen en minerale wol. De PIR-platen hebben een zeer hoge isolatiewaarde en de minerale wol hebben we voornamelijk gebruikt om de muur af te vlakken. Daar zat nogal wat reliëf in. Ook het dak hebben we geïsoleerd met PIR-platen naar een Rc-waarde van 7,2. De huidige Rc-waarden zijn: vloer Rc 3,5; gevel Rc 4,5 en dak Rc 6,0. Het glas bestaat uit triple glas met een dubbele kierdichting in het kozijn. Het fijne van de triple beglazing is niet alleen de isolatiewaarde, maar we merken ook dat het beter het geluid van buiten dempt.

Uiteindelijk willen we ook nog een houtkachel bij plaatsen, vanwege de relatief kleine capaciteit van de warmtepomp. Een normale CV-ketel wordt uitgelegd op het meest negatieve punt en dat is tegenwoordig bijvoorbeeld een temperatuur van -10 en windkracht 10. Zo wordt de capaciteit van de CV berekend, terwijl die omstandigheid zich tegenwoordig praktisch nooit meer voor doet. Bij een CV heeft dit een beperkte invloed op de capaciteit, maar bij een warmtepomp is dat ongunstig. Het hele jaar door staat er dan in de woning een veel te grote warmtepomp, waarbij de draaiuren veel te kort zijn. Het opstarten en stoppen van de warmtepomp is dan veel te kort om het systeem rendabel te maken. Nadeel is wel dat je die extremere weersomstandigheden een keer mee gaat maken. Daarom heeft de warmtepomp een verwarmingselement om elektrisch bij te kunnen stoken op die piekmomenten. Wij willen dat kunnen opvangen of aanvullen met de houtkachel.

Voor de ventilatie van het huis ben ik op zoek gegaan naar een wat geavanceerder systeem. Het komt veel voor dat een balansventilatie werkt op één centrale CO2-sensor. Dat is niet handig, want als het in die ruimte (vaak de woonkamer) nodig is om af te zuigen, dan gaat het systeem alle vertrekken afzuigen. Dat zijn in mijn geval 12 à 13 vertrekken en dat is niet erg energie-efficiënt. Het blijkt bovendien dat die CO2-sensoren vrij prijzig zijn. Uiteindelijk heb ik gekozen voor een systeem van Itho met één centrale CO2-sensor en vanaf die sensor gaat naar elke ruimte een buis. Om de zoveel tijd zuigt het systeem een snufje lucht uit de betreffende ruimtes naar de centrale CO2-sensor. Op die manier weet het systeem welke ruimtes hij wel of niet moet afzuigen. Dit systeem is ook gekoppeld aan een warmte-terug-win systeem (WTW).

Op het dak van de woning liggen in totaal 46 zonnepanelen. De panelen liggen verzonken in het dak (in-roof), zodat het een mooi geheel vormt. Ik heb expliciet gekozen voor zwarte panelen vanwege de uitstraling. Vanwege de schaduwvorming op het dak (bomen en een grote schoorsteen) zijn de panelen parallel geschakeld middels het systeem van SolarEdge.

Heb je de renovatie zelf uitgevoerd of heb je dit laten doen door een andere partij?

We proberen zoveel mogelijk zelf te doen, maar we hebben ook een aantal zaken laten doen door professionals. Bijvoorbeeld het metselwerk, dat was gewoon te veel werk om zelf te doen. Er zijn twee metselaars ruim 6 weken bezig geweest, dat ging gewoon te veel tijd kosten.

Heeft u hiervoor nog ergens informatie ingewonnen?

Nee, niet echt, maar ik kan mijzelf ook niet omschrijven als de standaard consument. Architectuur, vergunningsaanvragen etc. hebben we allemaal zelf geregeld. Ik vind het leuk om mijzelf daar in te verdiepen, het is echt een hobby van mij. Ik denk dat er weinig mensen zijn die dat echt allemaal zelf doen. Ik heb natuurlijk ook niet alle wijsheid in pacht, maar door zelf te gaan zoeken, kom je een heel eind. Alles waar ik tegenaan loop is iemand anders in Nederland al een keer eerder tegengekomen. Dus dan ga je via Google op zoek naar een oplossing en daar kom je dan meestal wel uit.

Wat is de belangrijkste les die u heeft geleerd over de renovatie?

Dat zijn er een aantal. Meestal begin je extreem ambitieus aan een project, maar je moet ook niet de realiteit uit het oog verliezen. In het begin wilde ik koudebruggen koste wat koste voorkomen. Uiteindelijk ga je in zien dat je wel reëel moet blijven. Op een gegeven moment gaat er zoveel moeite, tijd, geld en energie in zitten om de koudebruggen te voorkomen dat je gaat denken: gaat het geen last opleveren met condens problemen? Nee?: prima. Natuurlijk moet je het zoveel mogelijk voorkomen, maar bij een bestaand huis kan je het niet altijd voorkomen. Daar moet je dan af en toe concessies in doen. En het heeft even moeten duren, voordat ik dat wilde toegeven.

Een ander punt is dat je, als positieve realist, veel onderschat. Je onderschat hoeveel werk het is, hoeveel tijd er in gaat zitten en de kosten die gepaard gaan met de renovatie. Neem het budget echt ruim. Anders moet je concessies doen en dat wil je ook niet, je doet dit maar één keer. En dat wil je wel goed doen. Zorg er ook voor dat je geen haast hebt. Als je door moet, omdat je bijvoorbeeld het huis uit moet omdat het verkocht is, dan levert dat zo veel stress op. Dat wil/moet je niet hebben.

Heeft de renovatie je opgeleverd wat je er van tevoren van had verwacht?

We zijn nog volop bezig, dus dat kunnen we nog niet met een 100% zekerheid stellen, maar het lijkt er wel op. Het wordt lekker warm in huis, dus dat werkt in ieder geval goed. Of het volledig energieneutraal is, kunnen we over een jaar zeggen. Het resultaat van de woning, zoals het er uit ziet, vind ik zeer geslaagd. Het is zelfs mooier dan we van tevoren hadden gedacht. Heel leuk zijn ook alle complimenten die we krijgen van de mensen op straat. Als we buiten bezig zijn, gaat er bijna geen dag voorbij dat er geen mensen stoppen voor de woning om hun waardering uit te spreken. Dat is onwijs leuk.

Wat had je gedaan indien de uitvoeringsregeling Duurzaam Renoveren er niet was?

Ik had het niet heel anders gedaan. Uiteindelijk is er een plan en dat willen we realiseren. Het blijft geld wat we goed hebben benut. Dus zonder dat geld was het iets minder extreem geworden. Mogelijk hadden we geen aardwarmte gebruikt, maar gekozen voor een lucht-water warmtepomp. Dan was het nog steeds energieneutraal geweest, maar net even anders.

Heb je nog tips voor andere bewoners die hun woning gaan verduurzamen?

Denk van tevoren heel goed na over wat het uiteindelijke doel is. Vaak zie je dat de middelen en doelen door elkaar worden gehaald. Wat wil ik bereiken? Kies een uitgangspunt en zoek daar de juiste technieken bij. Mijn doel was een zeer hoog comfortniveau in een woning, zonder energierekening. Daar hebben we deze woning, maatregelen en technieken specifiek op uitgezocht.

Een uitgebreide omschrijving van het hele renovatietraject is te volgen op het blog van Jorrit en Marloes: https://kerkplein16energieneutraal.wordpress.com/