Tegenwoordig vinden we allerlei technieken om zo duurzaam mogelijk bezig te zijn. Voor veel, met name grote, bedrijven is het nemen van duurzaamheidstappen terug te zien in de producten, diensten en panden. Maar hoe onderneem je stappen als ambachtsbedrijf, dat al meer dan honderd jaar bestaat? Kies je ervoor om mee te gaan met de verduurzaming of blijf je achter omdat je als ‘klein bedrijf met weinig verbruik maar weinig impact maakt op het geheel? Voor Hans Elbertse was de noodzaak tot verduurzamen duidelijk; duurzaamheid en tijd groeit naar elkaar toe, het hoort bij deze tijd.

“Het pand is verduurzaamd maar orgelmakerij en duurzaamheid raken elkaar niet zo.”
Voor een ambachtsbedrijf in orgelmakerij lijkt verduurzamen niet het belangrijkste. Hans Elbertse is de derde generatie van het bedrijf Elbertse Orgelmakers BV. Zijn opa is ermee begonnen en het bedrijf is in handen van de familie gebleven. Hans Elbertse houdt zich bezig, de naam zegt het al, met (kerk)orgels. De voornaamste werkzaamheden zijn het onderhoud van kerkorgels en het restaureren. Daarnaast bouwt hij af en toe nieuwe orgels.

Ondanks dat de orgelmakerij en duurzaamheid elkaar niet raken, ziet Elbertse wel dat er delen van duurzaamheid terug te vinden zijn in het vak. Zo hebben ze een volledig geïsoleerde ruimte laten bouwen die geen energie verbruikt. Deze ruimte is gebouwd voor het oudste orgel uit de 15^e eeuw, dat  lang opgeslagen was buiten bij het Fort van Rijnauwen. Omdat het rustig moest acclimatiseren was deze ruimte zeer geschikt. Tot op de dag van vandaag wordt de ruimte nog gebruikt voor verschillende dingen. Een aparte klimaatkamer is ook een vorm van duurzaam bezig zijn binnen je vakgebied. Daarnaast wordt er alleen maar gebruik gemaakt van natuurlijke producten. Doordat het bedrijf al meer dan honderd jaar oud is, liggen er nog producten die nu niet meer gebruikelijk zijn, zoals ivoor, ebben- en mahoniehout. Elbertse Orgelmakers BV, met een historie aan orgels, is een echt ambachtsbedrijf.

“We zijn niet zo’n energievretend bedrijf. We zijn eigenlijk al erg ‘duurzaam’. De noodzaak tot verduurzamen, die is er.”
Elbertse Orgelmakers BV heeft een pand dat speciaal gebouwd is naar hun wensen en voorkeuren. Hierdoor is het pand, na 20 jaar, nog steeds goed geïsoleerd. Een voordeel hiervan is dus dat het pand precies gebouwd is naar de maatstaven van het bedrijf zelf en naar die van de gemeente. Voor de orgels is het belangrijk dat er binnen een goed klimaat is en daarom is een goede isolatie belangrijk. Een orgel is namelijk gevoelig bij wisselingen in de vochtigheidsgraad.
Daarnaast heeft het hele pand ledverlichting, wat zeker in de werkplaats ook zijn vruchten afwerpt. Hans Elbertse benadrukt dat ledverlichting een eenvoudige stap in verduurzaming is. Er hoeft niks te worden veranderd en je kan het zelf plaatsen. Later is Hans Elbertse gaan nadenken over zonnepanelen. Hij heeft de voor- en nadelen afgewogen, de terugverdientijd ten opzichte van de kosten.  Vooraf moest het goed gepland worden. Voordat de zonnepanelen geplaatst konden worden werd het dak vernieuwd. Niet omdat het dak nu al aan vervanging toe was. Maar omdat het dak al twintig jaar oud was, zou het misschien na vijf jaar toch vervangen moeten worden.

“Er staan bomen aan de zon kant van ons pand. Ondanks dat we hierdoor minder panelen op het dak konden leggen, werkt het nu als airco wat ook weer voordelig is.”
Hans Elbertse ziet wel mogelijkheden om volledig energieneutraal te zijn maar weet dat dit niet te realiseren is in het pand waar ze nu zitten. Naast het pand staan hoge bomen die niet  mogen gekapt van de gemeente. Daarom heeft het geen nut om over het hele dakoppervlak panelen te plaatsen. De bomen staan namelijk aan de zon kant. Dit zou nadelig kunnen zijn maar Hans Elbertse ziet hier ook een groot voordeel in. Vroeger in de zomer, toen de bomen nog klein waren, werd het pand zo heet dat Hans Elbertse overwoog een airco te laten plaatsen. Echter, nu de bomen zo hoog zijn, werken ze als een airco. Hierdoor is er geen behoefte meer aan een airco. Dit is de meest natuurlijke vorm van energie besparen, aldus Hans Elbertse.

“Als er geen voorlopers zijn dan schieten we niet op. Je gaat ervanuit dat het vaak de grote bedrijven zijn die makkelijker kunnen verduurzamen. Dit zijn de voorlopers. Als kleiner bedrijf kan je er later instappen. Dit is voor het idee van verduurzaming niet goed, maar uiteindelijk doe je het wel goed.”
Het bedrijf verbruikt niet veel energie, alleen wanneer er machines worden gebruikt. Daarnaast gaat het energieverbruik omhoog als er een nieuw orgel wordt gebouwd, bij een restauratie wordt minder energie verbruikt. Daarom is het energieverbruik nooit goed te meten. Hans Elbertse wilde echter niet om achter blijven met verduurzaming. Elbertse ziet de verduurzaming als een 50/50 case. Het is een businesscase maar ook een idealistische case. Ledverlichting is beter voor het energieverbruik maar tegelijkertijd ook betere verlichting in de werkplaats en daarnaast bespaar je er geld mee. Besparing is voor Hans Elbertse een voordeel op de lange termijn. Stap je er te vroeg in, dan is het al gauw veel te duur. Hoe langer je wacht hoe voordeliger het kan worden. Echter, door de snel veranderende technieken moet je wel mee blijven gaan met de tijd. Moet je daarom als klein bedrijf ook stappen ondernemen? Hans Elbertse bevestigt dat je als klein bedrijf ook moet verduurzamen. Verduurzamen is uiteindelijk in het belang van je bedrijf.

“De verduurzaming gaat ook in de toekomst door. We komen misschien nooit tot een nul punt, maar samen kunnen we het zeker beter maken.”