In 2013 meldde Rudi Reinders uit Gramsbergen zich aan voor de Proeftuin Energieneutraal Verbouwen. Min of meer als vertegenwoordiger van de familie; ook zijn zus en ouders hadden wel oren naar het verduurzamen van hun woningen. Wat volgde was een leerzaam, maar complex traject. Want de onafhankelijk energieadviseur zegt het één, de installateur adviseert iets anders en de leverancier komt vervolgens met iets heel nieuws. Voor Rudi reden om de focus van zijn ingenieursbureau INTU te verbreden en een totaalpakket te ontwikkelen voor woningeigenaren die willen verduurzamen.

Voortschrijdend inzicht

De familie Reinders woont inmiddels zelf al jaren comfortabel en gasvrij in hun vijftigerjaren woning in Gramsbergen. De directe aanleiding was een keukenverbouwing; een goed moment om eens na te denken over gasloos wonen. Aanvankelijk koos Rudi voor heatpipes voor de warmwatervoorziening, zonnepanelen voor elektra en een finoven met warmtewisselaar en laagtemperatuur radiatoren voor verwarming. Later kwam er alsnog een luchtwarmtepomp bij en werd het een hybridesysteem. ‘Vooral uit gemak’, aldus Rudi. ‘Een finoven is zeker in de winter een fijne en efficiënte manier van verwarmen, maar in het voor- en najaar heb je niet altijd zin in het slepen met hout. Voortschrijdend inzicht, inderdaad. Dat is waarom een verduurzamingsplan niet in beton gegoten moet zijn. Bij verduurzaming spelen allerlei factoren mee, waaronder de individuele motivatie. Zo wilde mijn zus bijvoorbeeld van het gas vanwege de ontwikkelingen in Groningen, terwijl ik meer keek naar de milieu-impact van fossiele grondstoffen. Inmiddels is financieel rendement ook steeds vaker een motivatie: spaargeld levert nauwelijks iets op, je eigen energie opwekken wel. Naast investeringsvermogen spelen ook gezinssituatie en toekomstplannen een rol bij het uitstippelen van een passende verduurzamingsroute.’

Investeren in isolatie of in eigen energie

‘De algemene opvatting is dat isoleren altijd de eerste stap moet zijn’, zegt Rudi. ‘Dat schrikt veel woningeigenaren af: het budget gaat op aan glas-, spouw-, dak- en vloerisolatie, het hele huis staat op de kop en dan moet de echte investering in zonnepanelen of warmtepomp nog komen. Het kan ook anders. Zeker bij woningen van na 1990 die al behoorlijk goed geïsoleerd zijn. Daarbij kan de isolatie met veel moeite misschien nog 10 of 20 procent beter, maar dat is kostbaar. Je kunt dan slimmer besparen op gas door te kiezen voor bijvoorbeeld een zonnecollector of een warmtepomp voor de verwarming van de woning, eventueel in combinatie met de bestaande CV. Je maakt dan makkelijk veel grotere stappen in het verminderen van je CO2 uitstoot en het verlagen van je energierekening. Iedere woning is anders en geen situatie is hetzelfde.’

Pragmatisch en flexibele aanpak

De eigen ervaring met verduurzamingstrajecten in familiekring bevestigde Rudi’s idee dat er behoefte was aan een deskundige partij waar de woningeigenaar kan aankloppen voor professioneel advies en een integrale aanpak, waarbij de onderdelen die samen de installatie vormen, zowel nieuw als bestaand, samenwerken. Zijn ingenieursbureau INTU ontwikkelde daarom de zogeheten ‘Wubbo’: een systeem dat alle betrokken elementen in een woning met elkaar laat communiceren en samenwerken. ‘Het systeem werkt biohiërarchisch’, legt Rudi uit. ‘Dat betekent dat het de beste volgorde en de optimale instellingen van de aangesloten apparaten kiest. Zo schakelt de Wubbo bijvoorbeeld de vloerverwarming uit als de finoven aangaat. Of zorgt hij dat zonne-energie voorrang heeft boven de gasgestookte CV. Ook belangrijk: het systeem is niet merk-gebonden en kan modulair worden opgebouwd en uitgebreid. De Wubbo stuurt cv-ketels aan, maar ook zonnepanelen en accuopslag, warmtepompen, radiatoren of vloerverwarming en houtkachels en warmwateropslag. Eigenlijk alle elementen waarmee je een huis kunt verwarmen, ventileren, koelen en van elektra kunt voorzien. Je kunt klein beginnen en stapsgewijs uitbreiden. Of misschien juist in een keer bij een renovatie de meest optimale installatie samenstellen.’ 

Dit lijkt een schilderij maar is een infraroodpaneel, geschikt voor lokale verwarming

De proeftuin Energieneutraal Verbouwen vindt zijn doorgang nu als het project Energiezuinig & comfortabel wonen. Lees hier meer over dit project en doe mee aan een van onze webinars of workshops.